“Hé Renee, zou je niet eens een bh gaan dragen?”
Ik was me al heel jong bewust van m’n uiterlijk en mijn eigen lichaam. En hoewel deze reactie die ik op mijn elfde van een vriendinnetje kreeg goed bedoeld was, maakte het me heel onzeker over mijn uiterlijk.

Een bh? Daar dacht ik als kind nog helemaal niet aan. Maar ja, mijn puberteit begon nou eenmaal redelijk vroeg.
Toch vond ik het maar raar. Ik stond er namelijk helemaal niet bij stil dat de borsten en tepels van een vrouw als intiem worden beschouwd. Ik schaamde me dus dat ik zo lang was doorgelopen met mijn groeiende borsten, zo zonder bh. Want blijkbaar moest je bij een bepaalde cup-maat ze gaan bedekken. Zo leek het.

En ook toen er op mijn veertiende tijdens mijn middelbare schooltijd een klasgenoot met zijn vinger onder mijn oksels prikte met de woorden: “Je mag je wel eens beter scheren, ik zie je stoppels zitten”, heb ik daar nog lang in mijn hoofd mee rondgelopen. Zelfs jaren daarna was ik heel vaak bang dat mensen ook maar een spoor van haren of stoppels bij me zouden ontdekken.

Mijn echte dieptepunt kwam pas toen ik zestien was en een Mbo-opleiding volgde. Ik had hiervoor al een paar jaar problemen met mijn darmen. Later werden deze vastgesteld als prikkelbaar darm syndroom of spastische darm. Noodgedwongen moest ik mijn eetgewoonten aanpassen, waardoor mijn gewicht toenam. Achteraf gezien sla ik mezelf voor mijn kop dat ik toen mezelf dik durfde te noemen. Maar toentertijd was ik zo onzeker over mijn uiterlijk dat ik het liefste onzichtbaar wilde zijn. Toch werd ik op een gegeven moment diep ongelukkig. Niet heel gek: ik deed mezelf constant voor als een ander. Dat is vermoeiend. Vanaf m’n zeventiende ben ik dus mezelf gaan herontdekken.

Het jaren lange pesten op de basisschool had mijn zelfvertrouwen en zelfbeeld ook erg aangetast. Hierdoor ben ik toch wel het meeste in mijn schulp gekropen. Op de basisschool werd mij namelijk altijd verteld dat ik lelijk en dom was. En na zoveel keren ga je dit toch wel een beetje geloven. Daarom probeerde ik op de middelbare school zoveel mogelijk te lijken op anderen om zo onzichtbaar mogelijk te zijn in de menigte. Want mensen kunnen weinig over je zeggen als je eruitziet als de rest, toch?
Dat mijn zelfbeeld jarenlang ook grotendeels door de media werd beïnvloed, besefte ik pas veel later.

Verscholen reden

Van het door midden breken van de schaar bij Schwarzkopf, de tientallen verschillende reclames van ontharingsproducten tot aan het gebruiken van blauwe vloeistof (in plaats van rood) in maandverband reclames. De beelden vertelden me opeens veel meer dan tiener Renee doorhad. Want waarom moet het afknippen van je haar negatief zijn? Waarom worden er voor Gillette en Venus modellen gebruikt die al geen haar op hun benen hadden om mee te beginnen? Waarom wordt er nog steeds ingespeeld op het taboe rondom menstruatie en bloed terwijl dit eigenlijk de normaalste zaak ter wereld is?
Hoe meer ik de media anders ben gaan interpreteren, hoe meer ik aan mezelf ging twijfelen. Denk ik wel niet te ver door? Zoek ik er niet te veel achter? Maar één ding die ik heb geleerd tijdens mijn opleiding tot Communicatie professional is dat er achter alle beelden, ieder detail en ieder shot vaak een reden zit.

Hoe meer deze details me zijn gaan opvallen, hoe meer ik me eraan ben gaan irriteren. Ik ben me vooral gaan storen aan de dingen die omwille van het schoonheidsideaal normaal of juist taboe worden gevonden. En dat deze dingen afhankelijk van je geslacht vaak verschillen.
Ook is het me opgevallen dat ik hierdoor mij steeds meer ben gaan afzetten tegen het schoonheidsideaal. Dat is één van de redenen waarom ik twee keer mijn haar afschoor en met een buzzcut door het leven ging.
Van jongs af aan wordt je een bepaald schoonheidsideaal aangepraat. Zeg nou zelf: zo’n beetje iedere Disney prinses heeft lang golvend haar en een smalle taille, terwijl de slechteriken in het verhaal vaak dik zijn. En door Photoshop of op bepaalde manieren te poseren, worden beelden op social media gemanipuleerd om het ‘perfecte plaatje’ te schetsen. Het duurt niet lang voor je ze voor waarheid aanneemt.

Hoe meer ik bewust werd van deze ‘norm’ die je van jongs af aan wordt aangepraat, hoe meer ik me ertegen wilde verzetten. En hierdoor ben ik mezelf steeds meer gaan ontdekken. Ik ben aan mezelf gaan werken. Want, wie wil ik nou zijn? Hoe wil ik mezelf neerzetten in deze huidige maatschappij?
Ik merkte dat ik steeds meer zelfverzekerd ben geworden. Ik begon mijn lichaam en alle (door het schoonheidsbeeld opgelegde) ‘imperfecties’ te accepteren en zelfs te omhelzen. Ik bewandel nog steeds mijn weg naar de zelfvertrouwen en zelfliefde. Een weg die nog lang niet doodloopt. Maar toch, als ik terugkijk, kan ik de vele voetstappen tellen die ik inmiddels door de jaren heen heb gezet.

Mijn blik op gewicht en lichaamsbeharing

Dingen waar ik bijvoorbeeld anders tegenaan ben gaan kijken, zijn gewicht en lichaamsbeharing. Helaas bestaat er in 2021 nog steeds fat shaming. In films en series wordt vaak een dikker karakter als sidekick afgebeeld of wordt deze persoon gebruikt als het einde van een grap. Denk maar bijvoorbeeld aan Fat Amy bij de film Pitch Perfect. Wanneer een zwaardere persoon wél de hoofdrol van een film of serie is, wordt de persoon aan het begin van de film of serie vaak als onaantrekkelijk beschreven en gaat de film eigenlijk alleen maar over wat deze persoon eraan kan doen om ‘aantrekkelijk’ te worden. Aan het einde van de film zijn ze hun kilo’s kwijt en vinden ze opeens hun ware liefde.

Zwaarder zijn of een bredere lichaamsbouw hebben, wordt nog steeds als iets negatiefs gezien. Het is onaantrekkelijk of je wordt lui gevonden. Want als je jezelf zo erg laat gaan, dan moet je wel een hekel aan jezelf hebben. En dan heb ik het nu nog niet eens over fat shaming in de modellenwereld en kledingindustrie. Alleen over dat onderwerp zou ik al een hele essay kunnen schrijven.
In de media en maatschappij wordt er de illusie geschetst dat je pas knap bent als je een zandloper figuur hebt. Cosmetica, verzorging en dieet is ons ingeprent omdat er van jongs af aan al ons wordt aangepraat dat schoonheid één van de belangrijkste dingen in het leven is.
Maar schoonheid heeft niks met gewicht te maken! Het schoonheidsideaal van modellen in magazines, op de catwalk of op social media is niet alleen gevaarlijk omdat het eetdisorders in de hand werkt, maar het is ook nog eens super onrealistisch. Of we het nou onder ogen willen zien of niet: iedereen heeft een andere lichaamsbouw. Al zou je tien mensen met hetzelfde eetpatroon en dezelfde work out routine naast elkaar zetten, dan zouden deze mensen alsnog allemaal een andere lichaamsbouw hebben en er dus anders uitzien. Laat ik het nog een keer herhalen: Gewicht heeft niks te maken met schoonheid!

Ik denk dat je mijn illustratie bij dit blogstuk al hebt gezien.
Lichaamsbeharing is ook iets waar ik een steeds fellere mening over ben gaan hebben. Ik vind het namelijk meer dan vreemd dat lichaamshaar bij vrouwen als onhygiënisch, lelijk of onverzorgd wordt gezien, maar bij mannen juist als normaal, stoer en mannelijk. Lichaamshaar is lichaamshaar en dat groeit er met een reden. Het is er ter bescherming. En als okselhaar bij mannen niet als onverzorgd of onhygiënisch wordt gezien, waarom bij vrouwen dan wel? We gebruiken toch allebei deodorant?

Ik ben sinds een paar maanden gestopt met scheren en het voelt prettig. Ik realiseerde me namelijk dat ik alleen haarloos wilde zijn, omdat ik dacht dat dit de norm was. Ik ben lichaamsbeharing eigenlijk persoonlijk veel mooier gaan vinden: Het voelt natuurlijk. Het is normaal en hoort bij mijn lichaam.
Uiteraard mag iedereen het voor zichzelf bepalen. Het ligt eraan wat je zelf het prettigst vindt. Maar ik stel één ding voor:
Kunnen we niet dat schoonheidsideaal waar iedereen aan moet voldoen loslaten en in plaats daarvan iedereens individualiteit waarderen?

Dat zou wellicht meer mensen kunnen helpen op hun weg naar de zelfliefde.