Mensen kennen Zuid-Korea als land met een democratisch gekozen president. Het is de Korea zonder dictator. Toch heeft Zuid-Korea tijden gekend waarin ze een dictatuur waren, zelfs nog maar zo’n 38 jaar geleden. Eén van de steden die het meeste heeft bijgedragen aan het gevecht voor een democratisch Zuid-Korea, is Gwangju.

De stad Gwangju

Gwangju ligt in het zuidwesten van het land in de provincie Jeollanamdo en is met haar 1,4 miljoen inwoners de zesde grootste stad in het land. De stad kent vijf stadsdelen (Buk-gu, Dong-gu, Seo-gu, Nam-gu en Gwang San-gu) en heeft zelfs een eigen luchthaven.
De stad mag dan wel een hele indrukwekkende en trieste geschiedenis hebben, maar vandaag de dag is het een bruisende plek waar veel te beleven is. Zo hebben ze onder andere een nationaal park (Mudeungsan National Park), een mooie tempel (Mudeungsan Jeungsimsa Temple), een authentieke Koreaanse markt (1913 Songjeong Station Market), een mooi meer (Gwangjuho Lake Eco Park), een cultuur centrum (Asia Culture Center) en een straat met muurschilderingen en kunst (Gwangju Art Street).

Hoe mijn fascinatie met de stad begon

Toen ik hoorde dat ik zou gaan wonen en werken in Naju, heb ik wat onderzoek gedaan naar de omliggende omgeving. Ik had nog nooit gehoord van de stad en wist niet precies waar het lag. Toen ik erachter kwam dat het in de buurt van Gwangju ligt (ongeveer een uurtje erbij vandaan). Ben ik ook gaan rondkijken naar bezienswaardigheden in die buurt.
Eén van de manieren waarop ik kijk naar of bezienswaardigheden de moeite waard zijn, is vlogs op Youtube. Daar kwam ik de vlog van Cari Cakes tegen. In haar video had ze het over Koreaanse geschiedenis en verwees ze naar haar andere video’s over hetzelfde onderwerp (‘Korean Films Based on True Events‘ en ‘10 books to read about Korea‘).

Dit is het moment waarop bij mij het balletje ging rollen. In haar video waarin ze het heeft over boeken die gaan over de geschiedenis van Korea, valt de naam Han Kang. Deze schrijfster heeft veel lovende recensies en ik wilde dus graag haar boeken een keer lezen. Toen ik erachter kwam dat haar boek Human Acts uit 2014 gaat over de geschiedenis van Gwangju, wist ik dat ik hem moest lezen voor mijn bezoek aan Korea.

En, zo gezegd, zo gedaan. Ik heb het boek gelezen op mijn e-reader en het heeft een blijvende impact gehad op me. Het verhaal, dat gebaseerd is op mensen die echt hebben bestaan en gebeurtenissen die echt hebben plaatsgevonden, raakten mij enorm. Ik wilde heel graag meer leren over de trieste geschiedenis van de stad.
Maar eerst wat voorgeschiedenis over Zuid-Korea en haar dictatuur.

Zuid-Korea en haar dictatuur

Voor ons westerlingen is Zuid-Korea de Korea zonder dictator (in tegenstelling tot Noord-Korea), maar dit is ook wel eens anders geweest. Het land heeft het voor een lange tijd heel zwaar gehad. Niet alleen door de bezetting door de Japanners van 1910 tot 1945, maar ook door de Koreaanse oorlog van 1950 tot 1953. Na deze periode was er vrijwel niks meer van Korea en haar cultuur over en moest het land volledig opnieuw worden opgebouwd.
Van 1948 tot 1960 had Zuid-Korea haar allereerste president Syngman Rhee. Het was een dictatuur vermomd als democratie, waarbij hij zoveel mogelijk tegenstanders liet hij vastzetten. Ook opstandelingen werden hardhandig aangepakt.
Uiteindelijk is hij gevlucht toen de weerstand te veel werd en de volgende dictator Park Chung Hee een staatsgreep pleegde. Van 1961 tot 1979 was hij aan de macht. De man heeft heel veel gedaan voor de wederopbouw van het land. Zo heeft hij een vijfjarenplan geschreven voor Economische Ontwikkelingen. Er werden onder andere snelwegen aangelegd om grote steden met elkaar te verbinden en de economische en technologische groei verbeterde waardoor de mogelijkheden voor onderwijs werden uitgebreid. Ook deze man was geen lieverdje en had vele tegenstanders. Wettelijk mocht een president maar twee termijnen zitten, maar hij besloot de grondwet aan te passen om zo nog een derde termijn te kunnen zitten. De oppositie kreeg hierdoor meer aanhang en Park, die zich bedreigd voelde, riep de noodtoestand uit. Uiteindelijk was het hem gelukt om de wet te veranderen en voor minimaal zes termijnen te mogen regeren. De onrust in het land bleef, maar toen in 1979 Park Chung Hee plotseling werd vermoord, braken er nog meer protesten uit.
Generaal-majoor Chun Doo-Whan pleegt een staatsgreep. Dit resulteerde in het ontstaan van vakbonden onder studenten, die demonstraties organiseerden door het hele land. Hier was Chun niet van gediend en breidde de noodtoestand uit: alle universiteiten en politieke bijeenkomsten werden gesloten en de persvrijheid werd zwaar ingeperkt. Dit weerhield de vakbonden er niet van om te protesteren.

De Opstand en het Bloedbad van Gwangju

De studenten vakbonden in Gwangju verzamelden zich op 18 mei 1980 met een man of 200 om te protesteren. De protesten werden steeds groter en duurden meerdere dagen, maar ze eindigden in een bloedbad. Het leger had van Chun Doo-Whan de opdracht gekregen om alle opstandelingen te doden. In een tijd van 9 dagen was de gehele stad afgesloten van de buitenwereld en werd iedereen die probeerde te vluchten door het leger neergeschoten. Op 23 mei werden er 18 mensen neergeschoten die met een bus door de blokkades heen wilden, de stad uit. Ook kinderen bleven niet gespaard.
Volgens de regering waren de slachtoffers gevaarlijke Noord-Koreaanse spionnen en was het dus terecht dat deze zijn neergeschoten. Daarnaast beweert de regering dat er bij het bloedbad maar 170 mensen zijn overleden. Naar schatting zijn dit er in werkelijkheid tussen de 500 en 2000. Ook nu probeert de regering zo min mogelijk te spreken over de gebeurtenis en is er nooit een officiële excuses aangeboden.

Gwangju is één van de steden die ervoor heeft gezorgd dat Korea nu een democratie is. Door de opstanden zijn er nieuwe wetten en regels aangesteld die het mogelijk maakte om Chun Doo-Whan (en zijn aanhangers) te vervolgen. In 1987 werd Zuid-Korea officieel een democratisch land.
In 1997 werd 18 mei uitgeroepen tot een officiele herdenkingsdag.

Ook vandaag de dag is de Opstand een gevoelig onderwerp onder de Koreanen. Er zijn nog steeds mensen die beweren dat het nooit is gebeurd. De afsluiting van de buitenwereld tijdens de Opstand heeft hier waarschijnlijk aan bijgedragen. Hierdoor kon er vrijwel niet worden gecommuniceerd met andere omliggende steden (vooral aan de noordkant van Gwangju).

Mijn bezoeken aan Gwangju

Vanwege de rijke maar heftige historie, wilde ik graag de stad bezoeken. In de afgelopen twee weekenden heb ik Gwangju drie keer bezocht om meer te weten te komen over de gebeurtenissen van 18 mei. Ik ben naar meerdere musea en herdenkingsplaatsen geweest. Al deze plekken zijn gratis te bezoeken.

May 18 Memorial Culture Center

Ik ben naar het May 18 Memorial Culture Center gegaan om daar een foto expositie te bezichtigen ter nagedachtenis aan het bloedbad. De foto’s waren heel erg indrukwekkend. Op een tafel lagen boeken van de fotoreportages. Deze mocht je gratis meenemen (ik heb het nog extra gecheckt!) in ruil voor een krabbel in het gastenboek.

Het May 18 Memorial Culture Center is ongeveer vijf minuten lopen vanaf bushalte City Hall.

May 18 Memorial Park

Net buiten het Culture Center is een groot Memorial Park met hele indrukwekkende monumenten. Wanneer je verder het park in loopt, is er een tempel en een uitkijktoren te vinden.

Het May 18 Memorial Park is ongeveer vijf minuten lopen vanaf bushalte City Hall.

May 18 Liberty Park

Dit park en met de omliggende gebouwen waren voor mij het meest indrukwekkend. Ik wil wel een waarschuwing geven: als je niet goed tegen bloed, geweld of dood kan, zou ik deze plek overslaan. Ze winden er namelijk geen doekjes om en laten heel veel zien. (ik heb de minst heftige foto’s uitgezocht en hierboven geplaatst)

Je kunt allereerst buiten kijken bij de monumenten in het park. Daarnaast zijn er verschillende gebouwen om te bezoeken. Ik was begonnen met Liberty Hall. Zij hebben een tentoonstelling over het Bloedbad van Gwangju en geven ook alvast wat informatie over de andere gebouwen en waarvoor ze destijds werden gebruikt.

Daarna ben ik naar het hoofdkwartier van de militaire politie, het verblijf van de militaire politie, de eetzaal van de militaire politie, de verhoorkamers, de badkamer en de militaire gevangenis gegaan. Hier laten ze met (stand)beelden reconstructies zien van hoe de opstandelingen behandeld werden in deze militaire gevangenissen.
Er was één kamer (waar het overigens verboden was om te fotograferen) waar je gedetailleerde foto’s van overleden slachtoffers kon zien. Ik ben er niet naar binnen gegaan. De foto’s die ik voor de rest zag, waren voor mij al heftig genoeg.

Het May 18 Liberty Park is ongeveer vijf minuten lopen vanaf bushalte May 18 Liberty Park.

May 18 Pro-Democracy Movement Archive

Het archief is een plek met meerdere verdiepingen die ieder op een andere manier ingaan op de gebeurtenissen van 18 mei. Je kunt er gratis een Engelse audiotour krijgen, maar op veel plekken stonden er ook bordjes met Engelse vertalingen. Bij deze plek lag vooral de focus op de documentatie van het Bloedbad.
De eerste en tweede verdieping zijn voorzien van een audiotour, maar de andere verdiepingen (nog) niet.

Ik vond het ook heel mooi om te zien hoe de gemeenschap bij elkaar kwam om te helpen met onder andere bloedtransfusies en het uitdelen van eten tijdens en na de Opstand. Dit museum richtte zich ook veel op de dingen die na 1980 plaatsvonden.

De vierde verdieping had een speciale expositie over Human Acts, het boek van de schrijfster Han Kang en hoe haar verhaal in lijn was met de werkelijkheid. Er waren dan ook scènes van het boek uitgebeeld. Aan het einde van die expositie was er een muur met allemaal handgeschreven briefjes van bezoekers. Ook dit was heel indrukwekkend.
Op de zesde verdieping was er een kleine expositie over de Katholieke kerk en haar acties tijdens de Opstand. Ook besteedden ze aandacht aan de aardsbisschop die destijds was aangesteld en alles wat hij tijdens en na de gebeurtenis deed.

De May 18 Pro-Democracy Moment Archives zijn ongeveer vijf minuten lopen vanaf bushalte National Asia Culture Complex.
Het museum is van 9.00 tot 18.00 uur open en is op maandagen gesloten.

May 18 Democracy Square

Naast de vele musea wilde ik ook graag het Democratie Plein bezoeken omdat dit de plek is waar de grootste demonstraties zijn gehouden en waar de meeste mensen zijn gesneuveld. De grote (blauwe) fontein is waar de mensen verzamelden en elkaar bemoedigden. Rondom de klok hebben militairen en tanks gestaan en hun wapens afgevuurd totdat ze leeg waren. Helaas kon ik niet heel veel foto’s maken of heel dichtbij komen, want er was een evenement gaande. Het was dus super druk met mensen en politie.

May 18 Democracy Square is ongeveer vijf minuten lopen vanaf bushalte National Asia Culture Complex.

Mijn aanbevelingen

Als je een keertje in het zuiden van Zuid-Korea bent en je wilt graag meer leren over de geschiedenis van het land, dan raad ik je zeker aan om deze plekken te bezoeken. Voor de meeste informatie zou ik vooral het Archief en Liberty Park aanraden. Als je wilt staan op de plek waar het allemaal is gebeurd, zou ik ook zeker Democracy Square bezoeken!

Het boek van Han Kang

Zoals ik eerder schreef, heb ik het boek van Han Kang gelezen en heeft het een grote indruk achtergelaten. Mocht je interesse hebben in het boek, hij is ook in het Nederlands vertaald (de Nederlandse titel van het boek is ‘Mensenwerk’) en is online te bestellen. Ook de Engelse vertaling van het boek ‘Human Acts‘ is online beschikbaar.
Het is een emotioneel boek, maar ik kan hem zeker aanraden.

In deze afgelopen weekenden heb ik heel veel meer geleerd over Korea en haar geschiedenis, maar ik ben nog lang niet klaar met de stad Gwangju. Ik ga in mijn jaar dat ik hier woon de stad zeker nog vaker bezoeken!

Stay tuned,

Renee